ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Ομάδα Α΄

 Α1. Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: «Πανελλήνιον», «Βενιζελισμός», «Φεντερασιόν». Μονάδες 15

Α2. Να χαρακτηρίσετε τις ακόλουθες προτάσεις ως Σωστές ή Λανθασμένες ανάλογα με τις ιστορικές σας γνώσεις.

1.     Η Τράπεζα της Ελλάδας ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1927.

2.     Μέχρι το 1870 υπήρχε σημαντική εμπορική κίνηση στα κατεργασμένα δέρματα.

3.     Το αγγλικό κόμμα υποστήριζε τη διάκριση των εξουσιών.

4.     Το αποφασιστικό βήμα για την ολοκλήρωση της αγροτικής μεταρρύθμισης έγινε το 1907.

5.     Τα πρώτα ελληνικά κόμματα δεν είχαν σαφή οργανωτική δομή.

Μονάδες 10

Β1. Ποια πλεονεκτήματα παρουσίαζε η ελληνική οικονομία κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου;

Μονάδες 12

Β2. Να αναφερθείτε στα γεγονότα της Β’ Εθνοσυνέλευσης στο Άστρος (1823), καθώς και στις δύο φάσεις του Εμφύλιου Πολέμου που οδήγησαν στη διαμόρφωση των πρώτων ελληνικών κομμάτων.

Μονάδες 13

 Ομάδα Β΄

 

Γ1. Συνδυάζοντας τα στοιχεία που θα αντλήσετε από το παρακάτω κείμενο και τον αντίστοιχο πίνακα και με βάση τις πληροφορίες από το σχολικό σας βιβλίο, να αναφερθείτε στα εθνικά δάνεια που έλαβε η Ελλάδα κατά το 19 ο αιώνα και τη χρήση τους.                   

Μονάδες 25

Κείμενο Α

Τα δύο πρώτα εξωτερικά δάνεια συνάφθηκαν στα χρόνια της Επανάστασης και μάλιστα πριν από τη διεθνή αναγνώριση του ελληνικού κράτους. Το γεγονός αυτό, δηλαδή η περιορισμένη διαπραγματευτική ικανότητα της ελληνικής πλευράς, συνέβαλε κατά πολύ ώστε οι όροι της αποπληρωμής να είναι ιδιαίτερα δυσμενείς. Μετά την αναγνώριση του ελληνικού κράτους και στο πλαίσιο των ρυθμίσεων που ακολούθησαν την επιλογή του Όθωνα ως βασιλιά οι Μεγάλες Δυνάμεις εγγυήθηκαν την παροχή ενός νέου δανείου, ύψους 60. 000.000 φράγκων, τα οποία θα δίνονταν σε τρεις δόσεις των 20 εκατομμυρίων. Ωστόσο, η εγγύηση ίσχυσε τελικά μόνο για την πρώτη δόση. Η ρύθμιση αυτή σε συνδυασμό με τους όρους αποπληρωμής των δύο προηγούμενων δανείων δέσμευαν τον κύριο όγκο των δημοσίων εσόδων για την εξυπηρέτησή τους. Παράλληλα έδιναν το δικαίωμα στις εγγυήτριες δυνάμεις να παρεμβαίνουν στα εσωτερικά του νέου κράτους με αφορμή την προάσπιση των συμφερόντων των δανειστών-υπηκόων τους. Διαμορφώθηκε έτσι ένα προνομιακό πεδίο παρέμβασης των Δυνάμεων στο οικονομικό και κατ’ επέκταση στο πολιτικό πεδίο. Από τη στιγμή που το ελληνικό κράτος δεν μπορούσε ουσιαστικά να ανταποκριθεί στις οικονομικές υποχρεώσεις του στο εξωτερικό, δεν ήταν σε θέση να συνάπτει και εξωτερικά δάνεια. Έτσι, οι δημοσιονομικές ανάγκες καλύφθηκαν με εσωτερικό δανεισμό. Η κατάσταση αυτή μεταβλήθηκε το 1878-1879, όταν επήλθε συμβιβασμός με τους ξένους δανειστές, με αποτέλεσμα να μπορεί και πάλι το ελληνικό κράτος να συνάψει εξωτερικά δάνεια. Έκτοτε, η οικονομική πολιτική στηρίχτηκε στο συνεχή κρατικό δανεισμό. Ήταν η εποχή της μεγάλης ύφεσης στη Δύση, όπου τα επιτόκια ήταν πολύ χαμηλά και τα σχετικά μεγάλα επιτόκια που πρόσφερε το ελληνικό δημόσιο στην προσπάθειά του να προσελκύσει τους κεφαλαιούχους δημιουργούσαν δυνατότητες ευκαιριακού κέρδους γι’ αυτούς. Στα εξωτερικά δάνεια στηρίχτηκε η πολιτική των μεγάλων έργων της τρικουπικής περιόδου (οδοποιία, σιδηρόδρομοι, διάνοιξη διώρυγας Κορίνθου κλπ.). Στο μεγαλύτερο όμως μέρος τους τα ποσά των δανείων κάλυπταν πάγια έξοδα του δημοσίου. Συγκεκριμένα με τα χρήματα αυτά καλύφθηκαν οι αμυντικές δαπάνες που με την κρίση του Ανατολικού Ζητήματος και ειδικά με τη στάση της Ελλάδας στο θέμα της Ανατολικής Ρωμυλίας γιγαντώθηκαν, και βεβαίως η αποπληρωμή των προηγούμενων δανείων. Ο υπέρμετρος δανεισμός, οι επαχθείς όροι των δανείων και ο τρόπος με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν οδήγησαν στην πτώχευση του 1893.

Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Ελληνική Ιστορία στο Διαδίκτυο Πηγή:http//www.fhw.gr/cronos/12/gr/1833-1897/economy/institutions/06.htm/

Δ1. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται, να αναφερθείτε στον ιδιόμορφο δανεισμό του 1917 και τις βαρύτατες συνέπειές του στην ελληνική οικονομία, κατά τη δεκαετία του 1920.

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

« Οι πολεμικές δαπάνες της Ελλάδας ήταν πάνω από τις οικονομικές δυνατότητές της. Καλύφτηκαν με την φορολογία, την έκδοση χαρτονομίσματος και τον δανεισμό. Για να μπορέσει να διεξάγει τον πόλεμο, οι Σύμμαχοι άνοιξαν πίστωση για την ελληνική κυβέρνηση, μέσω της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, 12.000.000 στερλίνες η Αγγλία,30.000.0000 φράγκα η Γαλλία και 50.000.000 δολάρια οι ΗΠΑ. Με βάση αυτές τις πιστώσεις, που θα μπορούσαν να ληφθούν μόνο μετά το τέλος του πολέμου, η Εθνική Τράπεζα εξέδωσε τραπεζογραμμάτια που η αξία τους ανερχόταν στα 850000000 δραχμές. Στην πραγματικότητα μετά την υπογραφή της ειρήνης, η Ελλάδα δεν κατόρθωσε να χρησιμοποιήσει τις πιστώσεις αυτές, εξαιτίας της νομισματικής αστάθειας και της ταχείας υποτιμήσεως της δραχμής. Στο τέλος του 1920, το σύνολο των γαλλικών πιστώσεων, το μισό των αγγλικών και τα 2/3 των αμερικανικών παρέμειναν αχρησιμοποίητες. Τέλος, όταν επανήλθε στη χώρα ο Κωνσταντίνος ,το 1920, ανακλήθηκαν όλες οι πιστώσεις. Έτσι, ουσιαστικά η Ελλάδα πήρε ελάχιστη οικονομική βοήθεια από τους Συμμάχους κατά τη διάρκεια του πολέμου και βασίστηκε κυρίως στους δικούς της πόρους».

Γεώργιος Λεονταρίτης, Οικονομία και Κοινωνία από το 1914 ως το 1918, Ι.Ε.Ε. τ. 34, σελ. 84 – 85.

 

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

 « Με το άνοιγμα των συμμαχικών πιστώσεων, που κάλυπταν την έκδοση χαρτονομίσματος μόνο θεωρητικά, πάνω από ένα δισεκατομμύριο δραχμές προστέθηκαν στην κυκλοφορία το 1918 και άλλες τόσες και περισσότερες το 1919. Αυτό είχε καταστροφικές συνέπειες επειδή η κυβέρνηση εξαιτίας της απουσίας των εξωτερικών πιστώσεων, ήταν αναγκασμένη να καταφύγει στην έκδοση χαρτονομίσματος, πράγμα που συνέβαλλε στην εμφάνιση καλπάζοντος πληθωρισμού. Ο κίνδυνος του πληθωρισμού ήταν, βέβαια, προφανής και λήφθηκαν ορισμένα μέτρα για τον έλεγχό του. Αλλά ήταν σχεδόν αδύνατο να ελεγχθούν οι τιμές κατά τη διάρκεια του πολέμου και προκαλεί κατάπληξη το γεγονός ότι η δραχμή διατήρησε την αξία της ως το 1918. Μετά το 1919, όμως, ο πληθωρισμός και οι πολιτικές και οικονομικές κρίσεις που ενέσκηψαν υπονόμευσαν την αξίας της δραχμής και την οικονομία της χώρας γενικά. Για να αντιμετωπιστούν τα νέα οικονομικά βάρη, νέοι φόροι επιβλήθηκαν και οι παλαιοί αυξήθηκαν. Προς το τέλος του πολέμου, έγινε προσπάθεια να φορολογηθούν τα πολεμικά κέρδη και επιβλήθηκαν φόροι επί της αξίας των προϊόντων».

Γεώργιος Λεονταρίτης, Οικονομία και Κοινωνία από το 1914 ως το 1918, Ι.Ε.Ε. τ. 34, σελ. 85.

ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ ΦΕΝΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ Α.Π.Θ.