ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

ΘΕΜΑΤΑ

 Α1. Να αποδοθεί το περιεχόμενο των παρακάτω ιστορικών εννοιών: «Σύνταγμα του 1927», «Ψήφισμα 5^ης Μαΐου 1827», «Εκλεκτικοί».

(μονάδες 15)

 Α2. Να αντιστοιχίσετε τους πρόσφυγες με τους τόπους όπου μετακινήθηκαν σύμφωνα με όσα γνωρίζετε  από την ιστορική αφήγηση:

 

 

ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ	ΤΟΠΟΙ ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΗΣ
Κυδωνιείς	Τήνος, Πάρος, Άνδρος, Σπέτσες
Σουλιώτες	Βόρειες Σποράδες
Χίοι	Λιμάνια Ιταλίας - Γαλλίας
Ψαριανοί	Λέσβος, Ψαρά
Κάσιοι	Μεσολόγγι
Μακεδόνες	Νησιά Αιγαίου
Κύπριοι	Ψαρά, Κόρινθος, Σάμος, Κυκλάδες

 (μονάδες 15)

 

Α3. Να αναφέρετε τα οφέλη που προέκυψαν για την Ελλάδα από τη συμμετοχή της στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912 – 1913).

(μονάδες 10)

 

Α4. Α) Να αναφερθείτε στις βασιλικές εξουσίες όπως αυτές διαμορφώνονται στο Σύνταγμα του 1844.

 

(Μονάδες 5)

 

Β) Ποια ήταν τα αιτήματα των «Αντιπολιτευτικών Ομίλων» όπως αυτά διατυπώθηκαν στα τέλη του 1850  και ποιο πρόσωπο υπήρξε ο βασικός φορέας έκφρασής τους;

 

(Μονάδες 5)

 

Γ1. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τα παραθέματα που ακολουθούν, να σχολιάσετε το εξής ερώτημα: Ποιες ήταν οι πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα μετά την ήττα στη Μικρά Ασία που όξυναν την  αντιπαράθεση Βενιζελικών και βασιλικών;

(μονάδες 25)

ΠΗΓΗ 1

 Η καταδίκη των εξ

 «Για την απόφαση του Στρατοδικείου, ωστόσο, δεν υπήρχαν πολλές αμφιβολίες ούτε πριν από την έναρξη της δίκης ούτε κατά τη διάρκεια της. Παρά τις αναμφισβήτητες ευθύνες των κατηγορουμένων για τη Μικρασιατική καταστροφή, η παραπομπή τους με το συγκεκριμένο κατηγορητήριο και η καταδίκη τους, με βάση το κατηγορητήριο αυτό, υπήρξαν πράξεις σκοπιμότητας: «εθνικής σκοπιμότητας» όπως, πολύ εύστοχα, παραδέχτηκε αργότερα ο Πάγκαλος όσο και οι περισσότεροι πρωταγωνιστές, δευτεραγωνιστές ή μελετητές των γεγονότων της εποχής εκείνης. Το κατηγορητήριο… παρέμεινε και ουσιαστικά αστήρικτο μετά την ολοκλήρωση της ακροαματικής διαδικασίας, εφόσον από κανένα στοιχείο της διαδικασίας αυτής δεν προέκυψε η έννοια του δόλου των κατηγορουμένων. Χωρίς όμως το δικαιωτικό μύθο της «εσχάτης προδοσίας» των διαχειριστών της εξουσίας κατά τη διετία 1920-22 και την αποκλειστική τους ευθύνη για την καταστροφή δεν ήταν δυνατόν να δοθεί απάντηση στο ερώτημα «τις πταίει», στο οποίο κατέληγε το πόρισμα της ανακριτικής επιτροπής […]»

Ιωάννης Γιαννουλόπουλος: 1ΕΕ, ΙΕ', σ. 257-258.

 ΠΗΓΗ 2

 Δίκη των έξι

 «Η Μικρασιατική Καταστροφή ασφαλώς πρέπει να θεωρηθεί ως ένα ιδιαίτερα σημαντικό επεισόδιο της αποσταθεροποίησης που επέφερε ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η είσοδος της Ελλάδας στον πόλεμο στο πλευρό των Συμμάχων της Αντάντ είχε ως συνέπεια να αυξήσει τα εδαφικά κέρδη των Βαλκανικών Πολέμων και με τη Συνθήκη των Σεβρών να καταφέρει για πρώτη φορά- με την προσάρτηση του Βιλαετίου του Αϊδινίου και της περιοχής της Σμύρνης- να επεκτείνει τα σύνορά της σε μικρασιατικό έδαφος. Στην πραγματικότητα, τα ελληνικά στρατεύματα συμμετείχαν σε έναν ευρύτερο τεμαχισμό της μικρασιατικής χερσονήσου μεταξύ συμμαχικών στρατευμάτων και δεν μπορεί να γίνει κατανοητός παρά μόνο σε σχέση με τα ανοιχτά μέτωπα της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. […] Οι ερμηνείες που έχουν προταθεί για την ερμηνεία της Καταστροφής δεν ήταν δυνατόν να μην εμπλακούν εξαρχής με την απόδοση ευθυνών και την πολιτική αντιπαράθεση της περιόδου μεταξύ βασιλικών και Βενιζελικών. Το δράμα εξάλλου της μικρασιατικής εκστρατείας ολοκληρώθηκε με την περίφημη "Δίκη των Εξ", οξύνοντας ακόμη περισσότερο τα πολιτικά πάθη της εποχής. Οι "κωνσταντινικοί" τόνιζαν την υπονομευτική κατ' αυτούς δράση της "Άμυνας", του συνδέσμου των βενιζελικών αξιωματικών, στο μικρασιατικό μέτωπο, ενώ οι βενιζελικοι επέμεναν ότι το αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου του 1920 με την αποπομπή του Βενιζέλου από την κυβέρνηση και την επαναφορά του Κωνσταντίνου στον βασιλικό θρόνο αποτέλεσε την κρίσιμη καμπή των εξελίξεων εις βάρος της Ελλάδας.»

Άρθρο δημοσιευμένο στο Διαδίκτυο

 

Δ1. Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και τα παραθέματα που ακολουθούν, να απαντήσετε στα εξής ερωτήματα: α) Κάτω από ποιες προϋποθέσεις διαμορφώθηκε ο προσφυγικός συνοικισμός της Ερμούπολης στη Σύρο και ποια προβλήματα εμφανίστηκαν στο νησί; Β) Ποιοι παράγοντες ευνόησαν την  ανάδειξη της Σύρου ως νέου εμπορικού κέντρου κατά το 19^ο αιώνα; 

(μονάδες 25)

 ΠΗΓΗ 1

 Η Σύρος

Οι Φράγκοι κατακτηταί [της Σύρου] ανήγειραν επί υψηλού λόφου, απέχοντος εκ του λιµένος περί το εν και ήµισυ χλµ., την σηµερινήν Άνω Σύρον, ην ωχύρωσαν δια τάφρου και οχυρού τείχους. Οι επιχώριοι όµως, όντες ασυγκρίτως πολυπληθέστεροι των επηλύδων, συνετέλεσαν ώστε να επικρατήση η ελληνική  γλώσσα. ∆ιεδόθη όµως έκτοτε το ρωµαιοκαθολικόν δόγµα, όπερ διατηρείται και σήµερον εις την Άνω Σύρον και τους περί αυτήν αγροτικούς συνοικισµούς, προσηλυτισθέντων εις τούτο των κατοίκων κατά την µακράν περίοδον της φραγκοκρατίας. (...) Κατά τας παραµονάς της εκρήξεως της επαναστάσεως του 1821 και της ιδρύσεως της Ερµουπόλεως οι κάτοικοι της Σύρου ήσαν πεντακισχίλιοι, πρεσβεύοντες, εκτός ολίγων, το δυτικόν δόγµα.  ................

Η νήσος, παρέχουσα µετά της Άνδρου εις τον τουρκικόν στόλον µίαν γαλέραν, διωκείτο υπό µπέη, εδρεύοντος εν Άνδρω. Παρεχωρήθησαν δ’ εις αυτήν υπό των Τούρκων εξαιρετικά προνόµια, της νήσου µη υπαχθείσης υπό τον καπουδάν πασάν, ως αι πλείσται των άλλων Κυκλάδων, αλλ’ εις ιδίους εν Κωνσταντινουπόλει Τούρκους µεγιστάνας, τούθ’ όπερ απετέλει σηµαντικόν αυτής όφελος, καθόσον η διοίκησις ήτο ηπιωτέρα εν αυτή, οι φόροι ελαφρότεροι και αι αυθαιρεσίαι πολύ ολιγώτεραι.

Λήµµα στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια.

 ΠΗΓΗ 2

 Η Σύρος, σταυροδρόµι θαλάσσιων δρόµων

 Σε ζηλευτή θέση, πάνω στο σταυροδρόµι των θαλάσσιων δρόµων που συνδέουν την Κωνσταντινούπολη, τη Σµύρνη, τη Θεσσαλονίκη ή τη Μαύρη Θάλασσα µε τα µεγάλα λιµάνια της δυτικής Μεσογείου, στο περιθώριο των συγκρούσεων του µεγάλου πολέµου, καθώς, επειδή οι κάτοικοι της άνω Σύρου ήταν καθολικοί, το νησί τελούσε υπό γαλλική προστασία κατά τη διάρκεια έναρξης του Αγώνα, η πόλη του Ερµή θα γίνει, µέσα σε λίγα χρόνια, το σηµαντικότερο κέντρο του εµπορίου του Αρχιπελάγους.

Χριστίνα Αγριαντώνη, Οι Απαρχές της Εκβιοµηχάνισης στην Ελλάδα τον 19ο αιώνα, Ιστορικό Αρχείο, Εµπορική Τράπεζα της Ελλάδος, Αθήνα 1986, σ. 84.

ΠΗΓΗ 3

 1822: φθάνουν στη Σύρο οι πρώτοι πρόσφυγες

 Όταν το 1822 έφτασαν στη Σύρο οι πρώτοι πρόσφυγες, το µοναδικό στεγασµένο κατάλυµα που τους περίµενε ήταν ένας µικρός οικίσκος στη βορειοανατολική µεριά του λιµανιού, το Υγειονοµείο. Από κει και πέρα είχαν να κάνουν µε µια αβαθή θαλάσσια περιοχή, διακοπτόµενη από βραχώδες ή αµµώδες έδαφος (. ). Οι γύρω λοφίσκοι καθώς και η πόλη της Σύρου ανήκαν στους ντόπιους, οι οποίοι δεν ήταν διατεθειµένοι, στην αρχή τουλάχιστον, να προβούν σε οποιαδήποτε εδαφική παραχώρηση ακόµη και µε όρους αγοράς ή υπενοικίασης. (...) Η µοναδική διέξοδος σ’ εκείνες τις δύσκολες στιγµές ήταν η εγκατάσταση προχείρων 40 καταυλισµών πάνω στην αβαθή ζώνη του κόλπου, το σηµερινό λιµάνι, που ως παράλιο από την εποχή ήδη της Τουρκοκρατίας ανήκε στο ∆ηµόσιο. Σε πολύ σύντοµο χρονικό διάστηµα άρχισαν την επιχωµάτωση αβαθούς παράλιας περιοχής. (...) Καθένας, ατοµικά ή µε έξοδά του (...), επιχωµάτωνε το υδάτινο οικόπεδό του. Με αυτά τα έργα καλύφθηκε και απετέλεσε στέρεο έδαφος µια έκταση 23.080 τετραγωνικών πήχεων, πάνω στην οποία κατασκευάστηκαν οι πρώτες ξύλινες εγκαταστάσεις των προσφύγων.

Αγγελική Φενερλή, Ερµούπολη, ό.π., σσ. 190-191.

 

ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ ΦΕΝΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ Α.Π.Θ.