ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΙΟΥ

Ν. ΕΓΓΟΝΟΠΟΥΛΟΣ

Δοκίμιο περί της ανισότητος των ανθρωπίνων φυλών

Συσχετίζοντας τον τίτλο με το περιεχόμενο του ποιήματος, να σχολιάσετε το θέμα που πιστεύετε ότι τίθεται στο ποίημα. Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με κειμενικές ενδείξεις.

Η αναφορά περί ανισότητος είναι ο τίτλος του βιβλίου του Άρθουρ Ιωσήφ Γκομπινό, για να υποστηρίξει την ανωτερότητα της αρίας φυλής. Το βιβλίο του υπήρξε ανασκευασμένο και εξελιγμένο ευαγγέλιο των χιτλερικών. Αυτός είναι ο λόγος που ο Νίκος Εγγονόπουλος χρησιμοποιεί ως τίτλο ενός αντιρατσιστικού ποιήματος τον τίτλο του Γκομπινό, με προμετωπίδα «ξεχνιέται ο Αδόλφος Χίτλερ;». Ο ποιητής επιλέγει να εστιάσει όχι στην κοινή ρίζα των ανθρώπων αλλά στο αναπόδραστο τέλος για να αναδείξει το εφήμερο της ζωής ως «τερατώδες κοινό γνώρισμα τ ανθρώπου». Το ποίημα αφορμάται από ένα κοινωνικό και πολιτικό φαινόμενο, πολυδιάστατο, παγκόσμιο και, όπως αποδεικνύεται διαρκώς, ανατριχιαστικά διαχρονικό, τον ρατσισμό, τη μισαλλοδοξία, την εχθρική αντιμετώπιση του «άλλου», του ανθρώπου που φέρει διαφορετική φυλετική, εθνική, θρησκευτική ταυτότητα. Δεν έχει γίνει συνείδηση των ανθρώπων σήμερα, τόσα χρόνια μετά τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τη θανάτωση εκατομμυρίων αθώων ανθρώπων σε αυτά, πως ο ρατσισμός αποτελεί μια κακοφορμισμένη πληγή για την κοινωνία μας και πως εξακολουθούν να υπάρχουν ανάμεσά μας άνθρωποι που δεν ξέχασαν τον Αδόλφο Χίτλερ και λατρεύουν ακόμα τις ιδέες του.

Κειμενικές ενδείξεις (ενδεικτικά):

Ο τίτλος του ποιήματος, που είναι ειρωνικός.

Η ρητορική ερώτηση («ξεχνιέται ο Αδόλφος Χίτλερ;»), που προσδίδει ζωντάνια, αμεσότητα και παραστατικότητα, ενώ, παράλληλα, θέλει να αφυπνίσει και να προβληματίσει, υπενθυμίζοντας ένα πρόσωπο που σημάδεψε την παγκόσμια ιστορία και έβαψε με το αίμα χιλιάδων αθώων τις σελίδες της. Ουσιαστικά τονίζει ότι δεν πρέπει να ξεχαστεί ο άνθρωπος που αιματοκύλησε την ανθρωπότητα. Τίθεται μάλιστα στην αρχή ως προβληματισμός προκειμένου να «μην ξεχάσουμε τον Χίτλερ.

Η αξιοποίηση της μεικτής γλώσσας («των αδυνάτων αδύνατο», «ποτές δεν εκατάφερα», «γιομάτοι μίσος») και του λιτού, προφορικού, κουβεντιαστού λόγου σε συνδυασμό με τον εσωτερικό μονόλογο του ποιητή εκφράζει τον προβληματισμό του και απευθύνεται με τόνο ειρωνικό, πίκρα και κριτική διάθεση σε όσους διακρίνουν τους ανθρώπους σε ανώτερους και κατώτερους, διακατέχονται από μίσος γι αυτούς που έχουν διαφορετικό χρώμα ή θρησκεία και προέρχονται από διαφορετική φυλή.

Η χρήση α προσώπου, που προσδίδει αμεσότητα και οικειότητα, απηχεί τις προσωπικές απόψεις του ποιητικού υποκειμένου το οποίο καταδικάζει απερίφραστα τις αντιλήψεις περί διάκρισης των ανθρώπων και τις αποτρόπαιες πολιτικές που βασίστηκαν σε αυτές.