Επαναληπτικό διαγώνισμα στην ΙΣΤΟΡΙΑ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ

Τάξη Γ΄ Λυκείου

Ομάδα Α

Θέμα Α1

1. Να αποδώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων ιστορικών όρων:

α. «Κίνημα Βενιζέλου» (1935)

β. «Πανελλήνιον»

γ. «Μακεδονική Επιτροπή»

 

Μονάδες 15

Θέμα Α2

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας το γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη. Στη συνέχεια να διορθώσετε τις προτάσεις στις οποίες υπάρχουν λάθη γράφοντάς τες σωστά.

α. Οι Σουλιώτες πρόσφυγες έφτασαν στο Μεσολόγγι σε μια περίοδο κατά την οποία η πόλη είχε επιβαρυνθεί υπερβολικά από πρόσφυγες.

β. Επί τουρκοκρατίας το πολιτικό πλαίσιο άρχισε ν’ αμφισβητείται από τα πελατειακά δίκτυα.

γ. Κατά τον 19^ο αιώνα η ελληνική βιομηχανία τονώθηκε μετά την προσάρτηση των Ιονίων Νήσων και της Θεσσαλίας.

δ. Χαρακτηριστικό γνώρισμα του 19^ου αιώνα είναι το ξέσπασμα απελευθερωτικών κινημάτων , με υποκίνηση ή ανοχή του ελληνικού κράτους, σε όλες τις τουρκοκρατούμενες περιοχές.

ε. Μετά το 1882, όλο και συχνότερα παρουσιάζεται το φαινόμενο οι εκλογείς να ψηφίζουν με κομματικά κριτήρια.

 

Μονάδες 10

 Θέμα Β1

α) Πώς εξελίχθηκε το προσφυγικό ζήτημα κατά τη διάρκεια της Γ’ Εθνοσυνέλευσης;   Μονάδες 7

β) Τι γνωρίζετε για την τρίτη φάση της αντιδικίας ετεροχθόνων και αυτοχθόνων; Μονάδες 8

Μονάδες 15

Θέμα Β2

α) Ποιος ήταν ο βασικός προγραμματικός στόχος των Φιλελευθέρων κατά την περίοδο 1923-1928;  Μονάδες 5

β) Τι γνωρίζετε για την ψήφιση του συντάγματος με το οποίο εγκαθιδρύθηκε η αβασίλευτη δημοκρατία ως πολίτευμα;  Μονάδες 5

Μονάδες 10

Ομάδα Β

Θέμα Γ1 

Αξιοποιώντας το περιεχόμενο των παρακάτω πηγών και συνδυάζοντας τις ιστορικές γνώσεις, να παρουσιάσετε:

α.) τις συνθήκες τις οποίες επικρατούσαν στην ελληνική οικονομία όταν έφτασε στη χώρα η παγκόσμια οικονομική κρίση. Μονάδες 8

β.) τις συνθήκες οικονομικού παρεμβατισμού που αναπτύχθηκαν ως αντίβαρο στην κρίση. Μονάδες 9

 γ.) τις πολιτικές συνθήκες που επικράτησαν την ίδια εποχή και επηρέασαν τις οικονομικές εξελίξεις της χώρας. Μονάδες 8

Μονάδες 25

Πηγή 1

 Οι επιπτώσεις από την οικονομική κρίση που χτύπησε την αμερικανική οικονομία το 1929 δε μετατοπίστηκαν ομοιόμορφα στα διάφορα κράτη. Η Ελλάδα, η οποία μόλις ένα χρόνο νωρίτερα, το 1928, είχε οδηγηθεί σε νομισματική σταθεροποίηση, κατόρθωσε πρόσκαιρα να αποφύγει το δραματικό κόστος της ύφεσης που γνώρισαν άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η εμμονή στην πολιτική της υπεράσπισης της δραχμής που ακολούθησε η κυβέρνηση Βενιζέλου απέδωσε καρπούς μέχρι το σημείο της αποχώρησης της Βρετανίας από το σύστημα της «χρυσής βάσης». Ο βαθμός σύνδεσης της ελληνικής οικονομίας από τη λίρα της Αγγλίας ήταν τέτοιος που την οδήγησε –μαζί με άλλες χώρες- στη λήψη άμεσων μέτρων. Το Χρηματιστήριο Αθηνών έκλεισε επ’ αόριστον και τα αποθέματα της Τράπεζας της Ελλάδος σε συνάλλαγμα και σε χρυσό, εξαιτίας και της κερδοσκοπίας, εξανεμίστηκαν. Οι εισαγωγές άρχισαν να μειώνονται δραστικά και η νέα συναλλαγματική πολιτική που διαμορφώθηκε χαρακτηριζόταν από προστατευτισμό, με έντονα τα στοιχεία της κρατικής παρέμβασης. Η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος συνοδεύτηκε από την επιβολή καθεστώτος αναγκαστικής κυκλοφορίας της δραχμής, κατάργησης της αγοράς συναλλάγματος και αναστολής πληρωμής χρεολυσίων και τόκων για το σύνολο των κρατικών δανείων. Η αναγγελία των σχετικών μέτρων την άνοιξη του 1932 οδήγησε τη χώρα σε μία πορεία οικονομικής αυτοτέλειας, υπό την στενή επίβλεψη του κράτους. Η ελληνική αντίδραση στην κρίση αποτελεί την πρώτη απόπειρα οργάνωσης της οικονομίας σε ορθολογικά όσο και σύγχρονα για την εποχή αυτή πρότυπα.

Ιστορία των Ελλήνων, τόμος15, «Νεώτερος Ελληνισμός, 1910-1940, η ελληνική οικονομία(1923- 1940)», εκδ. Δομή,σελ.616-617.

Πηγή 2

Η ανάπτυξη της χώρας και η βελτίωση του κλίματος των επενδύσεων στα μέσα της δεκαετίας του ’20 σχετιζόταν κυρίως με την προσπάθεια νομισματικής σταθεροποίησης και οικονομικής εξυγίανσης που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις της εποχής. Οι ξένοι κεφαλαιούχοι τοποθέτησαν σημαντικά ποσά τόσο υπό την μορφή προσφυγικών δανείων προς το ελληνικό Δημόσιο όσο και χρηματοδότησης μεγάλων δημοσίων έργων, αποξηραντικών, αρδευτικών, καθώς και της επέκτασης του οδικού δικτύου. Μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης του ’29, τις παραδοσιακές αγορές στο χώρο του εμπορίου αντικατέστησαν οι νέες αγορές με τον μηχανισμό του clearing (δηλαδή συμψηφισμός σε είδος, χωρίς πληρωμή σε συνάλλαγμα) και βέβαια η αναπτυσσόμενη εγχώρια αγορά. Αυτή η μέθοδος παρά τα σημαντικά μειονεκτήματά της, επέτρεπε τον αποτελεσματικό έλεγχο –εκ μέρους του κράτους της σύνθεσης των εισαγωγών και των εξαγωγών. Με αυτών τον τρόπο οι εισαγωγές μειώθηκαν στα απολύτως απαραίτητα (πρώτες ύλες κ.α.), με συνέπεια τη μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου από το 47,6% το 1924 σε 25,1% το 1939.

Ιστορία των Ελλήνων, τόμος 15, «Νεώτερος Ελληνισμός, 1910-1940, η ελληνική οικονομία(1923- 1940)», εκδ. Δομή,σελ.619.

 

Πηγή 3

Η ελληνική εμπειρία στα πλαίσια της οικονομικής κρίσης του μεσοπολέμου ανέδειξε τους σύνθετους όσο και στενούς δεσμούς μεταξύ της οικονομικής διαχείρισης και της πολιτικής κατάστασης. Πιο συγκεκριμένα, της αλληλεπίδρασης μεταξύ της κρίσης του οικονομικού φιλελευθερισμού και της κατάρρευσης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Στο νέο πρότυπο αναπτυξιακής διαδικασίας, κυρίαρχος ήταν ο ρόλος φυσικών προσώπων αλλά και φορέων. Πολιτικές προσωπικότητες όπως ο Βενιζέλος και ο Μεταξάς με τις επιλογές τους σημάδεψαν τη ροή και τις όψεις του οικονομικού μετασχηματισμού. Δίπλα σε αυτούς, βιομήχανοι και επιχειρηματίες, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και κρατικοί φορείς ενεργοποιήθηκαν ποικιλότροπα, αποκομίζοντας -με τη συμβολή του κράτους -τεράστια κέρδη.

Ιστορία των Ελλήνων, τόμος15, «Νεώτερος Ελληνισμός, 1910-1940, η ελληνική οικονομία(1923- 1940)», εκδ. Δομή,σελ.619.

 

Θέμα Δ1 

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται, να απαντήσετε στο ερώτημα:

α. Ποιοι ήταν οι οπαδοί του Γαλλικού κόμματος; (μονάδες 8)

β. Ποια τα βασικά στοιχεία της πολιτικής του; (μονάδες 10)

γ. Πώς πολιτεύτηκε ο ηγέτης του κατά την περίοδο 1844-1847; (μονάδες 7)

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Ι

«Στο Γαλλικό Κόμμα διαπιστώνεται η μέγιστη διάρκεια των πελατειακών δομών. Το κόμμα που δημιουργήθηκε ως εκπρόσωπος των συμφερόντων των Ρουμελιωτών στρατιωτικών κυρίως, την εκπροσώπηση των οποίων είχε αναλάβει ο Ιωάννης Κωλέττης, διατήρησε αυτόν τον χαρακτήρα μέχρι και μετά τον δεύτερο εμφύλιο. Ο εμφύλιος είχε συντελέσει στην ανάπτυξη ενός κοινού μετώπου των Ρουμελιωτών, που οδήγησε οπλαρχηγούς με τόσο μεγάλες αντιθέσεις μεταξύ τους, όπως ο Κώστας Μπότσαρης και ο Κίτσος Τζαβέλας, στο στρατόπεδο του Κωλέττη, εμποδίζοντας αρχικά την ανάπτυξη άλλων διαφοροποιήσεων. Με μια σειρά τακτικές κινήσεις ο Κωλέττης βελτίωσε τη θέση του. Όταν ο οδυσσέας Ανδρούτσος το 1825, ως αιχμάλωτος του Ιωάννη Γκούρα, είχε βρει τον θάνατο, ο ίδιος ο Γκούρας είχε σκοτωθεί ένα χρόνο αργότερα και ο Καραϊσκάκης το 1827, ο Κωλέττης μπορούσε πια να εκπροσωπεί μόνος τους στρατιωτικούς της Στερεάς. Παράλληλα το μέτωπο των Ρουμελιωτών στον δεύτερο εμφύλιο διαμεσολάβησε την προσχώρηση αρχόντων της Στερεάς Ελλάδας στον Κωλέττη […] Στους αγωνιστές της Ρούμελης ήταν εντυπωσιακό εκείνο που ίσχυε γενικά για τον στρατό: απαίτησαν από τον Κωλέττη μισθό, τροφή και πυρομαχικά, και ο Κωλέττης αξιοποίησε δεξιοτεχνικά αυτή τη δυνατότητα να τους προσδέσει στενότερα στην παράταξή του».

Gunnar Hering, Τα Πολιτικά Κόμματα στην Ελλάδα, 1821-1936, Μ.Ι.Ε.Τ.,

τ. Α΄, σ. 118-119

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ

«Η παραχώρηση Συντάγματος δε μετέβαλε την πολιτική ζωή. Η συνεργασία των τριών κομμάτων εν όψει της αλλαγής του 1843 διαλύθηκε αμέσως μετά την επιτυχία. Οι πρώτες αλλαγές που ακολούθησαν κράτησαν τρεις μήνες κατά τους οποίους η Ελλάδα έγινε λεία των οπλισμένων συμμοριών του Κωλέττη, που έβαλε σ’ ενέργεια όλα τα μέσα για να συντρίψει τον αντίπαλο και να εξασφαλίσει την πλειοψηφία στη Βουλή. Συνταγματικός, όταν ήταν στην αντιπολίτευση, ο Κωλέττης δείχτηκε υπερβολικά συγκεντρωτικός όταν πήρε την εξουσία κι ενθάρρυνε τις επεμβάσεις του στέμματος στην πολιτική ζωή. Η πραγματική εσωτερική πολιτική του συνίστατο στη διάθεση των κρατικών εσόδων για λογαριασμό των φίλων του, χωρίς κανένα σοβαρό μέτρο για τη διοργάνωση και οικονομική ανάπτυξη της χώρας».

Νίκος Σβορώνος, Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας, Θεμέλιο, 1982.

 σ. 81

ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙΙ

«Ο Κωλέττης είχε θέσει επισήμως τον Ιανουάριο του 1844 το ζήτημα εκείνο το οποίο για οχτώ περίπου δεκαετίες, όχι απλώς θα απασχολήσει τη χώρα, αλλά θα περιδινήσει κάθε έκφανση της εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής:

‘’Διά την γεωγραφικήν αυτής θέσιν η Ελλάς είναι το κέντρον της Ευρώπης· ισταμένη και έχουσα εκ μεν δεξιών την Ανατολήν, εξ αριστερών δε την Δύσιν, προώρισται ώστε διά μεν της πτώσεως αυτής να φωτίση την Δύσιν, διά δε της Αναγεννήσεως την Ανατολήν. Το μεν πρώτον εξεπλήρωσαν οι προπάτορες ημών, το δε δεύτερον είναι εις ημάς ανατεθειμένον. Εν τω πνεύματι του όρκου τούτου και της μεγάλης ιδέας, είδον πάντοτε τους πληρεξουσίους του Έθνους να συνέρχονται διά να αποφασίσουν ουχί πλέον περί της τύχης της Ελλάδος, αλλά περί της ελληνικής φυλής.’’ Αυτή είναι, λοιπόν, η ληξιαρχική πράξη γέννησης της Μεγάλης Ιδέας. Είναι λογικό, το ζήτημα που συνείχε και συγκινούσε κάθε Έλληνα, με διαφορετική ένταση κάθε φορά, να απασχολεί –μάλλον εντονότερα, λόγω της φύσεως του επαγγέλματος– και τους αξιωματικούς».

Δημήτρης Μαλέσης, «Ν’ ανάψη η επανάστασις»:Μεγάλη Ιδέα και Στρατός τον 19ο αιώνα, Ασίνη, 2017, σ. 151-152.

 

 

ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ ΦΕΝΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ