ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΠΑΛ (ΜΕΣΣΙΑΝΙΣΜΟΣ)

 Κείμενο Ι (ΜΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ)

Μεσσιανισμός: Διαχρονικά επικίνδυνος 

Φαινόμενο ακραίο, σοβαρό και πολυσύνθετο, ο μεσσιανισμός, μαστίζει στις μέρες μας αρκετές, υπανάπτυκτες κυρίως, κοινωνίες. Πρόκειται για την προσδοκία ελεύσεως ενός σωτήρα, ο οποίος έχοντας έμφυτα ξεχωριστά χαρίσματα θα λυτρώσει το λαό ή το έθνος από τα προβλήματά του. Η προσδοκία αυτή δεσμεύει τους ανθρώπους στην παθητική παρακολούθηση των τεκταινομένων και υποθάλπει την κοινωνική αδιαφορία. Συνακόλουθα, συμβάλλει στη διάσπαση της κοινωνικής συνοχής και καθίσταται επιζήμια για την πολιτική και πολιτειακή λειτουργία.

Επιτακτική είναι η ανάγκη, λοιπόν, του επακριβούς προσδιορισμού των παραγόντων που ευνοούν την επικράτηση του μεσσιανισμού σε μια κοινωνία. Αρχικά, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο που άμεσα συνεπάγεται και την πνευματική ισχνότητα ενός λαού τον ωθεί στην υιοθέτηση μεσσιανικών πεποιθήσεων. Οι πολίτες δεν έχουν ανεπτυγμένη κριτική ικανότητα, στερούνται γνώσεων και ορθού τρόπου σκέψης και ως απόρροια αυτών, εύκολα χειραγωγούνται και ετεροκατευθύνονται. Η ελλιπής μόρφωση τους καθιστά ευάλωτους σε κάθε μορφή υπολανθάνουσας εξωτερικής επίδρασης και ανίσχυρους να αντιδράσουν.

Επιπλέον, η διαμορφωμένη πραγματικότητα σε οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο είναι καθοριστικός παράγοντας για την εξάπλωση του μεσσιανισμού. Αυτό διαφαίνεται από το γεγονός ότι σε χώρες που βασιλεύει η φτώχεια, η εξαθλίωση, ο κοινωνικός αποκλεισμός και οι ανισότητες, ο ερχομός του σωτήρα-ηγέτη φαντάζει ως η μοναδική διέξοδος, η τελευταία ελπίδα για αλλαγή της κατάστασης, για την εξασφάλιση ενός καλύτερου μέλλοντος. Άλλωστε, η διαιώνιση των προβλημάτων μαρτυρά την ανικανότητα των κυβερνήσεων να δώσουν ένα τέλος στον πόνο, τη θλίψη και τη δυστυχία. Αυτός είναι και ο κύριος λόγος που το φαινόμενο του μεσσιανισμού κυριαρχεί στις χώρες του λεγόμενου Τρίτου Κόσμου.          

Επιπρόσθετα, η αβουλία, η νωθρότητα, η ραθυμία στην οποία έχουν περιέλθει οι πολίτες προωθεί τη μεσσιανική αντίληψη. Οι άνθρωποι δεν μετέχουν πλέον στα κοινά με ζήλο, δυναμικότητα, αποφασιστικότητα, αλλά επιδεικνύουν μια μορφή έσχατης περιφρόνησης και αδιαφορίας για αυτά, στοιχείο που εκπηγάζει από την έλλειψη εμπιστοσύνης στις δικές τους δυνάμεις, στις δικές τους ικανότητες. Ο συμβιβασμός και η ενδοτικότητα είναι τα λογικά επακόλουθα, καθώς και η ελπίδα για την έλευση ενός Μεσσία που θα μεταβάλλει τα δεδομένα.                                            

Ακόμη, την έξαρση του μεσσιανισμού πολλές φορές υποδαυλίζουν διάφορες εξωτερικές πηγές δύναμης και επιρροής, όπως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και οι θρησκευτικές οργανώσεις. Αντικειμενικός σκοπός τους είναι η πόλωση και ο φανατισμός, η εμφύσηση ακραιφνών ιδεολογιών και πεποιθήσεων, στις οποίες εντάσσεται και ο μεσσιανισμός. Έτσι, ικανοποιούνται πληρέστερα και ασφαλέστερα τα συμφέροντα των δημαγωγών, οι βλέψεις, οι επιδιώξεις και οι προσδοκίες τους.             

Θα ήταν παράλειψη εάν δεν επισημαίναμε πως πιθανό αίτιο για την εδραίωση του μεσσιανισμού σε μια κοινωνία αποτελεί η απουσία εθνικής ταυτότητας. Οι λαοί που δεν μεριμνούν για τη διαφύλαξη της εθνικής τους ακεραιότητας και τη συνέχιση της πολιτιστικής τους παράδοσης στηρίζονται σε σαθρά θεμέλια και ως συνέπεια ταλαντεύονται επικίνδυνα, έτσι ώστε να επιτάσσεται, τελικά, η καλλιέργεια της μεσσιανικής νοοτροπίας. Κατακριτέο, βέβαια, αλλά και αναπόφευκτη γι’ αυτούς τους λαούς.

Τέλος, πρέπει να τονίσουμε ότι η αρχηγική αυταρέσκεια, η πολιτική φιλοδοξία και η ιδιοτέλεια των αρχόντων της κάθε χώρας μπορεί να οδηγήσει στην εγκόλπωση της μεσσιανικής νοοτροπίας. Εξάλλου, η απογοήτευση από τις κυβερνητικές πολιτικές είναι συχνά τόσο μεγάλη που δεν αφήνει περιθώρια επιλογής.

Αλέξανδρος Ντάκας, geocities.com

Παρατηρήσεις

1^η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Να αποδώσετε συνοπτικά τις αιτίες που γεννούν τις μεσσιανικές αντιλήψεις  σύμφωνα με το κείμενο 1 (80-90 λέξεις). Μονάδες 15

2^η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

1.       Ποια είναι η πρόθεση του συγγραφέα του κειμένου Ι στην πρώτη παράγραφο; Πώς οι τρόποι με τους οποίους επιλέγει να αναπτύξει τις παραγράφους  προωθεί το στόχο του;   Μονάδες 05

2.       Να εντοπίσετε στο κείμενο Ι πέντε διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις και να αποδώσετε τη νοηματική σχέση που εκφράζουν.  Μονάδες 05

3.       Να αποδώσετε συνώνυμα στις ακόλουθες λέξεις του κειμένου Ι: επιζήμια, ετεροκατευθύνονται, επακόλουθα, εδραίωση, εγκόλπωση.  Μονάδες 05

3^η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Με αφορμή το κείμενο Ι, καλείστε να γράψετε ένα άρθρο στο ιστολόγιο του σχολείου στο οποίο αναφέρετε πώς μπορεί το φαινόμενο του μεσσιανισμού να αντιμετωπιστεί με τη συμβολή της παιδείας. (περίπου 200 λέξεις)   Μονάδες 20

 

Κείμενο ΙΙ (ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ)

Φαυλότητα – Αποστόλης Ζυμβραγάκης

Αυτοί που σ’ αδιέξοδο μας έφεραν

τώρα ζητούν τη στήριξη

έξοδο να μας βρούνε.

 Κι εμείς με προθυμία

στηρίζουμε και στηριζόμαστε

στο νέο μας Μεσσία.

 Χειρότερος από λαβύρινθο

είναι ο φαύλος κύκλος.

 

1^η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Ποιο είναι, κατά τη γνώμη σας, το βασικό θέμα του ποιήματος; Πιστεύετε ότι ο τίτλος το αποδίδει εύστοχα; Μονάδες 15

2^η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

1.       Να σχολιάστε το α’ πληθυντικό πρόσωπο που χρησιμοποιείται στο ποίημα. Μονάδες 05

2.       Ποιο σχήμα λόγου αξιοποιείται στους δυο τελευταίους στίχους του ποιήματος; Πώς αντιλαμβάνεστε τη λειτουργία του στο ποίημα;  Μονάδες 05

3.       Πιστεύετε ότι το ποίημα ανήκει στην παραδοσιακή ή μοντέρνα ποίηση; Να αναφέρετε δύο  χαρακτηριστικά του ποιήματος που επιβεβαιώνουν την απάντησή σας. Μονάδες 05

3^η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Στο παραπάνω ποίημα το ποιητικό υποκείμενο χρησιμοποιεί την αντωνυμία «Αυτοί» στην αρχή του ποιήματός του. Ποιους, πιστεύετε, εννοεί με τη χρήση αυτής της αντωνυμίας; Γιατί τελικά οι άνθρωποι ωθούνται στην υιοθέτηση μεσσιανικών αντιλήψεων στη σύγχρονη εποχή; (περίπου 200 λέξεις)  μονάδες 20

ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ ΦΕΝΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ