Επάγγελμα, αθλητής
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΡΕΤΑΣ*, ΑΝΑΤΟΛΗ ΠΕΤΡΙΔΟΥ**
Είναι στη φύση του ανθρώπου η ανάγκη να εξερευνά, να μαθαίνει, να εξελίσσεται, να χρησιμοποιεί νέες τεχνολογίες, να συναγωνίζεται, να διακρίνεται, να νικά. Ο αθλητισμός είναι μία από τις δημοφιλέστερες ενασχολήσεις του ανθρώπου που του δίνουν την ευκαιρία να αναμετρηθεί με άλλους ανθρώπους και να βιώσει το αίσθημα της νίκης. Είναι στη φύση του αθλητικού συναγωνισμού να απαιτεί από τους φιλόδοξους αθλητές κάποιο τίμημα, το οποίο πολλές φορές είναι μεγάλο και συνίσταται στις πολλές ώρες εντατικής προπόνησης, προετοιμασίας και διαφόρων άλλων προσωπικών θυσιών, όπως είναι οι διακοπές, η οικογένεια, η διασκέδαση.
Η προσπάθεια βελτίωσης της αθλητικής απόδοσης έχει οδηγήσει πολλούς αθλητές στη χρήση αθέμιτων μέσων με μοναδικό στόχο τη νίκη.
Οι υποστηρικτές της χρήσης του ντόπινγκ αντιμετωπίζουν τη συμμετοχή σε μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις, στις οποίες και επικρατεί το ντόπινγκ, αποκλειστικά ως ένα επάγγελμα. Επομένως, βρίσκουν λογικό ένας επαγγελματίας να κάνει ό,τι είναι δυνατόν προκειμένου να βελτιώσει την απόδοσή του και να γίνει ο καλύτερος στον επαγγελματικό του χώρο. Γιατί για παράδειγμα να καταδικάζεται η βελτίωση ενός χαρακτηριστικού της φυσικής κατάστασης, όπως είναι για παράδειγμα η αντοχή, σε έναν αθλητή μεγάλων αποστάσεων και να θεωρείται θεμιτή η βελτίωση της εξωτερικής εμφάνισης ενός τηλεπαρουσιαστή; Και στις δύο περιπτώσεις παραποιείται η εκ γενετής κατάσταση του ατόμου. Και στις δύο περιπτώσεις γίνεται προσπάθεια απόκτησης πλεονεκτικής θέσης σε σχέση με τους αντιπάλους με στόχο την επαγγελματική καταξίωση και πρωτιά.
Επιπρόσθετα, οι υποστηρικτές της χρήσης του ντόπινγκ θεωρούν ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να επιλέγει την πορεία του στη ζωή και μέχρι ποιο σημείο θα ρισκάρει προσωπικά αγαθά, προκειμένου να πραγματοποιήσει τα όνειρά του.
Στην άλλη όχθη βρίσκονται οι υποστηρικτές της απαγόρευσης της χρήσης του doping με στόχο την αύξηση της αθλητικής απόδοσης. Υποστηρίζουν ότι οι κανόνες των αθλημάτων βρίσκονται σε πλήρη αντίθεση με την τακτική αυτή των αθλητών, οι οποίοι εν γνώσει τους τις περισσότερες φορές παραβαίνουν τις διατάξεις. Η χρήση του ντόπινγκ καταπατά την ηθική του αθλητισμού, αφού υπονομεύει την ευγενική άμιλλα και τη νίκη του καλύτερου. Ο αθλητικός συναγωνισμός χαρακτηρίζεται ως η καλύτερη και η πλέον άμεμπτη από ηθικής άποψης μορφή του ανθρώπινου συναγωνισμού, διότι οι κανόνες είναι ίδιοι για όλους τους αθλητές και έτσι ο καλύτερος έχει πάρα πολλές πιθανότητες να κερδίσει. Η χρήση όμως του ντόπινγκ θέτει σε αμφιβολία την παραπάνω άποψη, αφού οι αθλητές που κερδίζουν δεν είναι συνήθως οι καλύτεροι, αλλά αυτοί που έκαναν χρήση απαγορευμένων ουσιών και μεθόδων. Θα εξαλειφθεί η έννοια του φυσικού ταλέντου και η σημασία της διαδρομής προς τη νίκη.
Η τελευταία ιστορία με τον αποκλεισμό της Ρωσίας από τους Ολυμπιακούς και η μετέπειτα «θεραπεία» της μας λένε ότι το βασικό που πρέπει να αλλάξει είναι η αντίληψη για τον αθλητισμό και τον πρωταθλητισμό (sic). Το ντόπινγκ είναι κοινωνικό φαινόμενο και όταν κυρίαρχο μοντέλο είναι η επιτυχία πάση θυσία, τότε η θυσία μπορεί να αφορά τον ίδιο τον αθλητή, την υγεία του και τη ζωή του. Είναι τελικά η κοινωνία και η πολιτεία που έχουν μεγάλες ευθύνες. Όταν το σύστημα παραγωγής πρωταθλητών καθοδηγεί τους αθλητές να στερηθούν τα πάντα για τον πρωταθλητισμό, φθάνουν στο τέλος να μην έχουν άλλο στόχο στη ζωή τους και ωθούνται στην αντίληψη ότι αφού άφησαν τα πάντα πρέπει να χρησιμοποιήσουν και τα πάντα για να πετύχουν, αφού με τη νίκη θα έρθει και η δουλειά, τα χρήματα κ.λπ. Μήπως δεν έχουν νόημα, πλέον, οι Ολυμπιακοί Αγώνες; Ίσως την επόμενη φορά να αποκλειστούν περισσότερες χώρες. Ίσως τόσες που να μην είναι πια βιώσιμη όσο και ελκυστική η εικόνα των Ολυμπιακών Αγώνων. Ενδιαφέροντα ερωτήματα, που νομίζω θα μας απασχολήσουν σύντομα.
* Ο κ. Δημήτρης Κουρέτας είναι καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας.
** Η κ. Ανατολή Πετρίδου είναι βιοχημικός, PhD.
ΚΕΙΜΕΝΟ ΙΙ (ΠΟΛΥΤΡΟΠΙΚΟ)
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΙΓΓΑΣ
Η τρίπλα των ονείρων
Ο Μίμης Αρούκατος, άσημος και ξεπεσμένος παλιός
ποδοσφαιριστής, παρακολουθώντας στην τηλεόραση το παγκόσμιο πρωτάθλημα του
1998, είδε το όνειρό του να γίνεται πραγματικότητα μέσα από την τρίπλα του
Μεξικανού ποδοσφαιριστή Μπλάνκο. Το διήγημα του Δ. Μίγγα συνδυάζει τον παλιό,
ερασιτεχνικό, με το σύγχρονο, επαγγελματικό, χαρακτήρα του ποδόσφαιρου και
περιλαμβάνεται στο βιβλίο του Της Σαλονίκης μοναχά... (2003).
Ο Μίμης Αρούκατος,
ο επονομαζόμενος από φίλους και γνωστούς αέρινος, στο τέλος της ζωής του ζύγιζε
εκατόν είκοσι κιλά, στα νιάτα του ωστόσο, όταν δεν ξεπερνούσε τα εβδομήντα,
υπήρξε ποδοσφαιριστής -αριστερό εξτρέμ- στον Οδυσσέα Κορδελιού. Μέχρι να
πεθάνει, στα πενήντα από έμφραγμα, περιέγραφε στα καφενεία της συνοικίας μία,
δικής του επινόησης, αέρινη τρίπλα όπως τη χαρακτήριζε - εξ
ου*
και το προσωνύμιο.* Την είχε στο μυαλό από μικρός, μελέτησε
κατά καιρούς όλες τις εκδοχές και την εμπλούτισε με αρκετές παραλλαγές, όμως
σύμφωνα με μαρτυρίες συμπαιχτών του και φιλάθλων του Οδυσσέα ουδέποτε κατάφερε
να την υλοποιήσει μες στα γήπεδα.
Έτσι όπως θα τον έκλειναν, λοιπόν, δυο αντίπαλοι
κάνοντας τάκλιν,* θα έσφιγγε το τόπι ανάμεσα στους
αστραγάλους, θα το σήκωνε ψηλά μαζεύοντας τα πόδια και το σώμα -ένα κουβάρι-
και θα ξέφευγε περνώντας ανάμεσά τους σαν αέρας.
Πάσχιζε στις προπονήσεις, παιδευόταν χρόνια, προσπάθησε σε
επίσημους και φιλικούς αγώνες δίχως αποτέλεσμα. Μπέρδευε τα μπούτια του, έφαγε
τα μούτρα του, έχασε τη θέση του στην εντεκάδα, την εκτίμηση των φιλάθλων κι
έγινε περίγελος της συνοικίας.
Η
ποδοσφαιρική καριέρα του τελείωσε άδοξα και αποσύρθηκε πριν την ώρα του απ' τα
γήπεδα. Κανένας πια δεν ασχολήθηκε μ' αυτόν κι η τρίπλα του ξεχάστηκε αλλά
εκείνος δε λησμόνησε.
Κι όταν ύστερα από χρόνια, στο παγκόσμιο πρωτάθλημα του '98,
είδε στην τηλεόραση σε κάποιο γήπεδο της Γαλλίας τον Μπλάνκο της εθνικής ομάδας
του Μεξικό να σηκώνει με τα πόδια την μπάλα και να φεύγει μαζί της ανάμεσα από
δύο αντιπάλους, έμεινε ακίνητος με ένα ποτήρι τσίπουρο στο χέρι. Μετά τη
δεύτερη επανάληψη της φάσης -την έδειχναν οι Γάλλοι συνεχώς- πετάχτηκε από την
καρέκλα και έκανε το γύρο του θριάμβου μες στο μπαρ πανηγυρίζοντας με υψωμένες
γροθιές, καταπώς συνήθιζε παλιά ύστερα από κάθε τέρμα που σημείωνε. Οι
νεαροί θαμώνες* κοίταζαν απορημένοι, κάποιοι ανάγωγοι
γιουχάρισαν, όμως οι μεγαλύτεροι, κατανοώντας την αιτία του ενθουσιασμού,
χειροκροτούσαν. Ξανάπεσε λαχανιασμένος στην καρέκλα του ο Μίμης. Τελικά ένας
μικροκαμωμένος Μεξικάνος πραγματοποίησε την τρίπλα των ονείρων του Αρούκατου.
Δ. Μίγγας, Της Σαλονίκης μοναχά...,
Μεταίχμιο
Λεξιλόγιο
* εξ ου: γι' αυτό * προσωνύμιο: παρατσούκλι * τάκλιν:
ποδοσφαιρικός όρος * θαμώνες: πελάτες του μαγαζιού
Α1. Σε μια παράγραφο 70 - 90 λέξεων να συνοψίσετε την επιχειρηματολογία των υποστηρικτών χρήσης αναβολικών ουσιών από τον αθλητή.
Μονάδες 15
Β1. Ποιο είναι το θέμα που θίγει ο σκιτσογράφος στο κείμενο ΙΙ; Τί προσπαθεί, κατά τη γνώμη σας, να καυτηριάσει;
Μονάδες 15
Β2. Να αποδοθούν συνώνυμες λέξεις στις υπογεγραμμένες του κειμένου Ι ώστε το ύφος του κειμένου να καταστεί πιο οικείο και απλό.
Μονάδες 05
Β3. Σε ποιο γραμματειακό είδος, κατά τη γνώμη σας, ανήκει το κείμενο Ι; Να εντοπίσετε τρία χαρακτηριστικά που επιβεβαιώνουν την απάντησή σας με σχετικές αναφορές στο κείμενο.
Μονάδες 10
Β4. " Η χρήση του ντόπινγκ καταπατά την ηθική του αθλητισμού, αφού υπονομεύει την ευγενική άμιλλα και τη νίκη του καλύτερου": Να αναγνωρίσετε τη σύνταξη της προηγούμενης περιόδου και να τη μετατρέψετε στην αντίθετή της. Τί επιτυγχάνουν οι κειμενογράφοι με την επιλογή της αρχικής σύνταξης και ποια αλλαγή παρατηρείται με την τροπή στο ύφος του αποσπάσματος;
μονάδες 10
Γ. Στο διήγημα του Μίγγα σχολιάζεται η κοινωνική διάσταση του ποδοσφαίρου. Με ποιους κειμενικούς δείκτες (τουλάχιστον τρεις) επιτυγχάνεται η απόδοση της επιρροής που ασκεί αυτό στην κοινή γνώμη; Να απαντήσετε σε μια παράγραφο 150 - 200 λέξεων, προβάλλοντας και τις προσωπικές σας σκέψεις για την απήχηση του ποδοσφαίρου ειδικά στη νέα γενιά.
Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Δ
Αξιοποιώντας τις πληροφορίες των κειμένων Ι και Ι, να αναφερθείτε στους παράγοντες που ευθύνονται για την αλλοίωση του αθλητικού ιδεώδους στη σύγχρονη εποχή και να αναφερθείτε στη διαχρονική αξία του αθλητισμού στον άνθρωπο και στην κοινωνία. (περίπου 400 λέξεις)
Μονάδες 30
ΤΕΡΖΟΠΟΥΛΟΥ ΦΕΝΙΑ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου